Her Unutan Çocuğun Sürekli Hatırlayan Bir Annesi Vardır

Aslında sözün orijinali “Her unutan çocuğun sürekli hatırlayan bir ebeveyni vardır” ama ben başlığı böyle değiştirmeyi tercih ettim çünkü çoğu zaman çocukların, günlük işlerinin peşinde koşan biz anneleriz.

Bu sözü duyduğum anda içimden “Vay canına, ne kadar doğru” dedim. Her şey yerli yerine oturdu kafamda. Özellikle okul çağındaki çocuklarımız adına hatırladığımız ne kadar çok şey var düşününce:

Ödevini çantana koydun mu?

Beden eğitimi kıyafetlerini aldın mı?

Çantandan ıslak kıyafetlerini çıkardın mı?

Okul gezisi için yanına izin kağıdını aldın mı?

Su mataranı aldın mı?

Şapkanı, eldivenini unutma.

Müzik dersin için gitarını unutma.

Beslenme çantanı unutma.

Kirlilerini sepete atmayı unutma.

Anahtarını unutma.

Eminim daha bu listeye neler neler eklersiniz.

“Ama nasıl hatırlatmayayım ki, kendi haline bıraksam hiç bir şey yapmayacak, mecburum.” dediğinizi duyar gibiyim.

Bu noktada bana göre “Yumurta mı tavuktan, tavuk mu yumurtadan?” kısır döngüsü oluşuyor.

Çünkü biz, hatırlatmayı bırakırsam hayatları kayar, endişesiyle hatırlatmaya devam ettikçe, onların bu alışkanlığı değiştirme ve kendilerini geliştirme şansları pek kalmıyor.

Tabii ki burada bahsettiğim unutkanlık arada sırada olan unutkanlıklar değil. Hepimiz hata yaparız, elbette çocuğumuza arada sırada bu tip destekler vereceğiz. Benim bahsettiğim unutkanlık artık alışkanlık haline gelmiş hemen hemen her gün yapılmak durumunda olan hatırlatmalar.

Biz bu hatırlatmaları yapmaya devam ettikçe hem kendileri hatırlamak durumunda kalmıyorlar, yani kendi sorumluluklarını taşıma, zamanlarını yönetme becerilerinin gelişme şansı azalıyor, hem de biz yanlarında olmadığımız zaman kendi ayakları üzerinde durmakta çok zorlanıyorlar.

Yani demek istediğim çok geç olmadan, tam bir cesaretimizi toplayıp bu kısır döngüyü kırmak ve yaşlarına uygun bir şekilde kendi hayatlarının sorumluluğunu onlara geri iade etmek lazım, yine onların iyiliği için.

Niye, cesaretimizi toplayıp, dedim?

Çünkü bu kısır döngüyü kırma yolunda cesur kararlar vermemiz gerekecek, onların unutkanlıklarının doğal sonuçlarını yaşamalarına müsade etmemiz gerekecek ki biz ebeveynler için hiç kolay bir şey değil bu ama gerçek hayata hazırlama yolunda, onlara güçlü kanatlar verme yolunda gerekli bana göre.

Bunu yaparken de çok genel olarak şu 3 adımı takip edebiliriz:

1- Yeni düzen konusunda bilgilendirin

Aranızın iyi olduğu, sakin ve onun size konsantre olabileceği bir zamanda artık ailenizdeki bu yeni uygulamadan bahsedin. Artık kendi sorumluluklarını taşıyacak, eşyalarına sahip çıkacak ve zamanını takip edebilecek yaşta olduğunu, bundan sonra günlük olarak takip etmesi gereken sorumluklarını ona hatırlatmayacağınızı, ona güvendiğinizi, eğer unutursa da bunun doğal sonuçlarını yine kendisinin yaşayacağını söyleyin. Böylece bundan sonra ne ile karşılaşacağını bilir ve hazırlıksız yakalanmamış olur, ona haksızlık yapmamış oluruz.

Ama lütfen asla bunu bir tehdit gibi değil, sadece bir bilgi olarak paylaşın. Yani “bak ödevini evde unutursan, okula getirmeyeceğim, o zaman görürsün gününü” gibi ona, onun karşısında olduğunuzu değil tam tersi onun yanında olduğunuzu hissettiren bir yaklaşım olsun. Ona güvendiğinizi, onun iyiliğini istediğinizi ama artık kendi sorumlukluklarını ona aktardığınızı hissettiren destekleyici bir konuşma olsun.

2- Başarılı olabilmesi için ihtiyacı olan sistemi kurmasına destek olun

Evet hatalarından öğrenerek, davranışlarının, unutkanlıklarının doğal sonuçlarını yaşayarak öğrensinler istiyoruz ama bunun için illa yüzme öğretmeden havuza atmamıza gerek yok. Mutlaka tökezleyecekleri anlar olacak. Bunların mümkün olduğunca az olması için, yani kendi sorumluluklarını taşımada ve bunları hatırlamada başarılı olabilmeleri için, bir günlük, haftalık rutin ve sistem kurmalarına yardımcı olabiliriz. Bu sürece onları katmak ve kendilerinin bu sistemi kurmasına yardımcı olmak çok önemli.

Örneğin:

Her gün ödevini yaptıktan sonra çantana koymayı hatırlamak için ne yapabilirsin?

Beden eğitiminin olduğu gün spor kıyafetlerini yanına almayı hatırlamak için neye ihtiyacın var?

Yüzme dersinden eve gelince ıslak eşyalarını çantandan çıkartmayı hatırlaman için ne önerirsin? gibi gibi…

Bu tarz sorularla beraber sabırla, size mantıksız gelse bile, onların tüm önerilerini dinleyin hatta beraber not edin, hemen “o olmaz, bu olmaz” şeklinde olumsuz yaklaşmayın ki cesareti kırılmasın. Eğer size hiç uymayan önerileri varsa, “Bu bana şu sebepten ötürü uymuyor ama şu fikrinin işe yarayabileceğini düşünüyorum, istersen dene” şeklinde cesaret verebilirsiniz. Bu arada eğer sizin fikirlerinizi dinlemeye açıksa, çok abartmadan ve ısrar etmeden kendi önerilerinizi de paylaşabilirsiniz.

Odasının duvarına not yazmak, alarm kurmak, post-it kullanmak, günlük takip edebileceği bir rutin oluşturup odasına asmak, çantasını geceden kapının önüne koymak gibi birçok yöntem olabilir.

Hangilerini uygulamaya alacağına sonuçta kendisi karar verir. Sizin empoze ettiğiniz değil de, kendi belirlediği bir plan olursa, o kadar takip etme motivasyonu yüksek olur. Planı işe yaramazsa da sizi suçlayamaz, o zaman da yine planını revize etmesi konusunda “Bak gördün mü, söylemiştim bu işe yaramaz” diyerek ona kendini kötü hissettirmeden destek verirsiniz.

3- Unutkanlığının sonuçlarını yaşamasına müsade edin

Yine tekrarlıyorum, burada kırk yılda bir olan unutankanlıklardan bahsetmiyorum, çocuğunuzu sürekli takip etmek durumunda kaldığınız, alışkanlık haline gelmiş unutkanlıklardan bahsediyorum.

Bir kere çocuğunuza yeni düzeni anlattıktan ve bir sistem kurmasına destek verdikten sonra, artık gerisi ona kalmış. Şimdi artık geri planda kalıp onun kendi kurduğu sistemi test etmesi, deneme yanılma ile, zaman zaman unutkanlıklarının olumsuz doğal veya mantıksal sonuçlarını da yaşayarak bu sürece alışma fırsatı verme zamanı.

Bu ne demek?

Okula ödevini götürmeyi mi unuttu? Öğretmeni ile bunun sonuçlarını kendisi yaşayacak, koşa koşa ödevini okula yetiştirmeyeceğiz.

Beslenme çantasını evde mi unuttu? Aç kalacak birgün okulda, belki de arkadaşlarından yemek alarak başının çaresize bakmayı öğrenecek veya bir daha çantasını unutmamayı.

Saatine bakmayı unuttu ve servisi mi kaçırdı? Okula yürümesi gerekecek veya otobüs, taksi ücretini harçlığından karşılayacak.

Okul gezisi için size izin kağıdını imzalatmayı mı unuttu? Geziyi kaçıracak.

Bunların hiçbiri ceza değil. Unutkanlığının gerçek hayattaki sonuçları. Bu kadar basit.

İnanın tutarlı olursanız, çok kısa sürede bu yeni düzene alışacaktır. Belki başlarda size büyük tepkiler verecek alıştığı desteği alamadığı için ama ayakları üzerinde durdukça onun da hoşuna gidecek ve kendini iyi hissedecek, özgüveni artacaktır.

Burada 2 çok önemli notum daha var:

1. Bu 3. adımı uygularken yani unutkanlığının sonuçlarını yaşamasına fırsat verirken yaşayacağı olumsuzluklarda, evet koşa koşa okula eşyalarını yetiştirip onu belki kurtarmayacağız ama empati yapmaya devam etmek çok önemli.

Örneğin beslenme çantasını unuttu ve aç kaldı. Eve gelince çantayı eskisi gibi okula yetiştirip onu kurtarmadığınız için size büyük tepki verebilir, hatta sizi suçlayabilir. Kendinizi suçlu hissettirecek şeyler söyleyebilir.

Sizin sakin kalıp “Bak ben sana söylemiştim” demek yerine sadece “Aç kalmak eminim zor olmuştur, tahmin edebiliyorum, şu an yemek istediğin bir şey varsa hazırlayabilirim, veya çantanı tekrar unutmamak ve aç kalmamak için nasıl bir yöntem geliyor aklına?” gibi destekleyici tarzda yaklaşmanız önemli.

Yaşadığı olumsuzlukla ilgili gereğinden fazla yorumda bulunursanız bu sizinle ilgili bir şeye dönüşür ve çocuğunuz bu doğal sonuçları ceza gibi hissetmeye başlar. Bırakın hayat ne öğretecekse öğretsin, siz sadece empatinizi ve sevginizi eksik etmeyin yeter.

2. İkincisi de bu yeni düzeninizle ilgili öğretmeni veya antrenörü gibi konuşmanız gereken kişiler var ise, onlara da haber vermek süreci kolaylaştırır.

Çocuğunuzu daha sorumluluk sahibi bir birey olarak yetiştirme çabanızı takdir edip destekleyeceklerini düşünüyorum.

Sevgilerimle

Ahu